Yenilenebilir Enerji Sektöründe YEKDEM, YEKA ve YEK nedir?

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte yeni kavramlar hayatımıza giriyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı sayesinde artık enerjiyi mümkün olan en “doğal” yoldan alıyor ve bu sayede pek çok bakımdan fayda sağlıyoruz. Konumuzun detaylarına geçmeden önce yenilenebilir enerji kaynağı nedir kısaca bahsedelim. Yenilenebilir enerji nedir kısaca tanımlayalım. Yenilenebilir enerji, sürekli olarak devam eden ve doğal süreçlerde var olan enerji akışından elde edilen bir enerji türüne verilen isimdir. Güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerjisi, biyokütle enerjisi ya da hidrojen enerjisi gibi enerjiler yenilenebilir enerji kaynaklarından birkaçıdır. Yenilenebilir enerji kaynağının tesisler, işletmeler, fabrikalar ya da insanlar ve hayvanlar tarafından tüketimi söz konusu değildir zira adından da anlaşılacağı üzere doğa kendiliğinden “yenileyen” bir sistem üzerine kuruludur. Güneş enerjisi kullanılsa da kullanılmasa da güneş parlar; rüzgâr enerjisinden faydalanılsa da faydalanılmasa da rüzgâr eser. Bu doğal döngüyü insanoğlunun tüketmesi söz konusu değildir bu nedenle yenilenebilir enerji kaynakları için “sonsuz” kelimesini kullanmak mümkündür. En bilinen ve en genel olarak tabir edilen yenilenebilir enerji türü hepimizin bildiği ve artık günümüzde yararlandığı üzere güneş enerjisidir. Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji üretim için “doğal kaynakları” kullanır. Doğal kaynaklar her yeni gün yenilendiğinden günün sonunda “tükenmez” bir kaynak karşımıza çıkar. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı hayatın pek çok noktasında işe yarar. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım alanlarına baktığımızda günlük hayatımızın birer parçasına hizmet ettiğini rahatlıkla gözlemleyebiliriz. Örneğin rüzgâr yoğunluğu yüksek olan yerlere kurulan rüzgâr türbinleri sayesinde rüzgâr enerjisi elde etmek mümkündür. Yanı sıra ısıtma, soğutma, elektrik üretimi ya da mineral üretimi gibi farklı amaçlara hizmet eden jeotermal enerji sayesinde turizm sektöründe gelişmeler sağlanabilir. Kaplıcalar yardımı ile turizm sektöründe hareketlenme görülür. Tüm bunlar doğanın bize sunduğu hediyelerdir. Yenilenebilir enerji kaynaklarını pek çok alanda kullanabiliriz. Yenilenebilir enerji kaynaklarının aynı zamanda pek çok faydası da bulunuyor. Bir ülkenin kalkınması, gelişmesi ve refah düzeyine ulaşabilmesi için enerji önemli bir güçtür. Yerli kaynakların geliştirilmesinde ve dışa bağımlılığın azaltılmasında bu güç önemli bir role sahiptir. Yenilenebilir enerji kaynakları aynı zamanda iş istihdamı sağlayarak işsizliği azaltabilir. Elektriği götürmenin zor olduğu coğrafi yerlerde en önemli çözümlerden biridir. Yenilenebilir enerji kaynakları sayesinde bu zor coğrafi koşullara sahip bölgelere de enerji ulaşımı sağlanır. Bu sayede “zor” olan her şey teknolojinin ve doğanın birleşimi ile birlikte çok daha kolay bir şekilde kotarılır.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının çevreye katkıları nelerdir?

Yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi denince ilk akla gelenlerden biri kuşkusuz çevreye olan dost yaklaşımıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının genellikle maliyete olan katkılarından bahsederiz ancak çevre dostu olması her şeyin ötesinde bir fayda sağlar. Temiz bir çevre, doğal kaynaklar ve temiz bir doğa gelecek nesillere bırakabileceğimiz en büyük mirastır. Bu nedenle elimizdekileri korumak için birey olarak üzerimize düşen pek çok görev vardır. Çevre bilinci, öncelikli ediniminiz olmalıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının en büyük faydalarından biri çevre dostu olmasıdır. Kaynakların kullanımı sırasında her şey olağan gücüyle ilerler, çevreye herhangi bir zarar söz konusu olmaz. Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan güneş enerjisinde atmosfere herhangi bir gaz salınımı söz konusu olmaz. Sadece kurulum aşamasında az miktarda ambalaj atığı bulunur ancak bunların dışında her hangi bir atık da söz konusu değildir. Keza rüzgâr enerjisi için de benzer şeyler söylenebilir. Atmosfere herhangi bir gaz salınımı bulunmaz bu nedenle çevre dostu yatırımlardır. Rüzgâr enerjisinin su kirliliğine de bir etkisi bulunmaz yanı sıra rüzgâr santrallerinin atıkları da yoktur. Özet geçmek gerekirse yenilenebilir enerji kaynaklarının çevreye herhangi bir zararı söz konusu olmaz.

YEKDEM, YEKA ve YEK nedir?

Yenilenebilir enerji kaynakları hakkında kısa birkaç bilgiye değindikten sonra bu enerji kaynaklarının ilgili gerekliliklerine de bir göz atalım. Bugün sizlerle YEKDEM, YEKA ve YEK üzerine konuşacağız. Öncelikle YEKDEM ile başlayalım. Hidrolik, rüzgâr, güneş ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimi için gerekli olan teşviklerin sağlanması gerekir. Tüm bu teşvikleri ülkemize sağlayan kuruma YEKDEM adı verilir. YEKDEM açılımı şu şekildedir; Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması. Sınırsız kapasiteye sahip olan yenilenebilir enerji kaynaklarına ciddi yatırımlar söz konusudur. Bu yatırımların yapılabilmesi için yatırımcılara ciddi teşvikler verilir. YEKDEM, ülkemizde bu teşvikleri üstlenen kurumdur. Yerli ve milli bir kuruluştur. İlk olarak 2005 yılında faaliyete başlamıştır ve o yıldan beri çalışmalarını sürdürmektedir. YEKDEM için bir destekleme mekanizması demek mümkündür. Rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle enerjileri gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim tesislerine destek verir. YEKDEM’in kuruluş amacı yerli ve milli olan enerji kaynaklarımızın kullanımını arttırmak ve üretim tesislerini teşvikler ile fazlalaştırmaktır. Yerli üretimin desteklenmesi ile birlikte dış ülkeler olan bağlılığımız da dolaylı olarak azalacaktır. YEKDEM bünyesine katılan tesislere uygulanacak fiyat politikası YEK kanununda belirtilir. YEK kanununda enerji sistemlerine göre farklı fiyatlar yer alır. Hidroelektrik ve rüzgâr enerjisi üretim tesislerine, jeotermal enerji üretim tesislerine, biyokütle ve güneş enerjisi üretim tesislerine uygulanacak YEK fiyatı farklılık gösterecektir. Fiyatlar, 10 yıl boyunca kanun kapsamında olan tesisler için uygulanır. YEKDEM bünyesinde yer almak için başvuru yapılması gerekir.

YEKA nedir?

YEKDEM ve YEK kavramlarına kısaca değindikten sonra YEKA hakkında bilgiler ile devam edelim. YEKA’nın açılımı şu şekildedir; Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları.  Bazı kaynaklarda Yenilenebilir Enerji Kaynak Ayrımı olarak de geçmektedir. Büyük ölçekli yenilenebilir enerji kaynak alanları oluşturularak yenilenebilir enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması hedeflenir. Bu alanlar yatırımcıya tahsis edildiğinde yatırımlar hızlı bir şekilde hayata geçer. Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan güneş enerjisinde atmosfere herhangi bir gaz salınımı bulunmaz. Sadece kurulum aşamasında az miktarda ambalaj atığı bulunur ancak bunların dışında her hangi bir atık bulunmaz. Keza rüzgâr enerjisi için de benzer şeyler söylenebilir. Atmosfere herhangi bir gaz salınımı söz konusu değildir. Rüzgâr enerjisinin su kirliliğine de bir etkisi bulunmaz yanı sıra rüzgâr santrallerinin atıkları da yoktur.