Bakım Gerekmeyen Aküler Hakkında Bilmeniz Gerekenler Nedir?

Günlük hayatta ulaşımı kolaylaştıran araçların çalışması için ateşleme sisteminin devreye girmesi gerekir. Bunun için de araçlar elektrik enerjisine ihtiyaç duyar. Söz konusu elektrik enerjisi ise akü sayesinde elde edilir. Aküler elektrik enerjisini kimyasal enerji halinde saklar ve gerektiğinde kullanıma sunar. Akü sayesinde marş motoru çalışarak araba hareket etmeye başlar. Pek çok çeşide sahip olan akülerin bir türü de bakımsız aküdür. Dayanıklı, uzun ömürlü ve verimli olması nedeniyle bakım gerektirmeyen aküler yoğun olarak tercih edilir.

Akü Nedir?

Akü elektrik enerjisini kimyasal enerji halinde depolar. İstenildiğinde de depoladığı enerjiyi kullanıma sunar. Bir aracın tam olarak performans gösterebilmesi sahip olduğu aküye bağlıdır. Akü sayesinde marş motorunun çalışmasını sağlayacak olan akım elde edilir. Araç hareket eder. Aracın aksamında bulunan kalorifer, klima, radyo, farlar, araç içindeki aydınlatıcılar akü sayesinde ihtiyaç duyduğu elektriği elde ederek çalışır. Akü aynı zamanda voltaj dengesini de sağlar.

Bakımsız Akü Nedir?

Bakıma ihtiyaç duyulmayan akülere bakımsız akü adı verilir. Bakımsız akülere asit veya su takviyesi yapılmasına gerek yoktur. Bakımsız aküler kapalı tiptedir. VRLA akü olarak da adlandırılabilir. VRLA ise Valf Regulated Lead Acid kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Türkçe karşılığı ise sübap ayarlı kurşun asit akü anlamına gelmektedir.

Bakımsız akülerin ayırt edici özelliği yüksek güvenlikli olmasıdır. Hiçbir şekilde aküden dışarıya su veya asit sızmaz. Titreşime ve darbeye karşı dayanıklıdır. Bu özelliği sayesinde özellikle denizcilikte kullanılır. Bakımsız akülerden sıvı veya asit kaybının en az düzeyde olmasına ek olarak gaz çıkışı da aynı şekilde en az seviyededir. Bakımsız aküler dayanıklı, uzun ömürlü ve zahmetsiz olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bakımsız aküler AGM akü ve jel akü olmak üzere iki çeşittedir.

AGM Akü Nedir?

GM akü start-stop teknolojisiyle birlikte eski tip akülere alternatif olarak geliştirilen bir akü çeşididir. AGM absorbed glass mat kelimelerinin bir kısaltmasıdır. Türkçedeki anlamı ise emdirilmiş cam elyaftır. AGM akü kuru akü olarak nitelendirilir. Kuru akü olması sebebiyle güvenlik yönü oldukça kuvvetlidir. AGM aküler 1980’li yıllarda geliştirilmiştir. Bunun nedeni ise klasik akülerin hem fazla ağır olması hem de zayıf güvenlik koşullarına sahip olmasıdır. Bu durumda yüksek performans gösteren, uçaklar ile askeri araçların kullanımına uygun olan AGM aküler üretilmeye başlanmıştır. AGM aküler diğer akü türlerine kıyasla daha dayanıklı ve uzun ömürlüdür. Akü içerisindeki cam elyaf malzeme sayesinde akü sıvısının dökülmesi engellenir. Cam elyaf ile sülfürik asit kolayca emilebilir.

Jel Akü Nedir?

İçerisinde jel kıvamında elektrolit bulunan akülere jel akü adı verilir. Jel aküler gelişen teknoloji sayesinde önceden kullanılan kurşun asit akülerin yerini almıştır. Jel akü esasen kuru akü sınıfına dahildir. Akü içerisinde sıvı bulunmaz. Jel sülfürik asit ve isli silikanın karışımından oluşur. Jel aküler oldukça dayanıklı ve uzun ömürlüdür. Titreşime, darbeye ve sarsıntıya karşı dayanıklıdır. Bu sebeple denizcilikte, rüzgar ile güneş enerjisi santrallerinde yaygın olarak kullanılan bir akü türüdür. Yüksek sıcaklık değerlerine karşı da dayanıklı olan jel aküler kullanıcılarına derin deşarj olanağı sağlar. Derin deşarj sayesinde akü tamamen boşalmış olsa bile tekrar şarj edilerek kullanılabilir. Akü boşaldığında içerisindeki kimyasal maddeler normalde hasar görürken jel aküde bu olumsuz durum söz konusu değildir. Bu özeliği sayesinde jel akü uzun ömürlüdür ve yüksek verimlilikle çalışır.

Bakımsız Kuru Akülerin Kullanım Alanları Nelerdir?

Bakımsız kuru aküler sarsıntıya ve sızıntıya karşı dayanıklıdır. Kullanımı oldukça güvenlidir. Bu sebeple de denizcilik sektöründe yaygın olarak bu tür akü kullanılır. Denizciliğe ek olarak telekomünikasyon, bilgi işlem merkezleri ve güvenlik sistemlerinde de bakımsız akülerden yararlanılır. Ayrıca tıp ve otomotiv sektöründe, enerji santrallerinde, bilgisayarlı üretim tezgahlarında ve akülü arabalarda da bakımsız aküler enerji kaynağı olarak işlev gösterir.

Bakımsız Kuru Aküler Hakkında Edinilmesi Gereken Bilgiler Nelerdir?

1. Güvenlik koşullarının sağlanabilmesi için bakımsız akülerin kesinlikle dış kapağının açılmaması gerekir. Akünün kapağı zorlanmamalıdır. Aksi halde aküden sızıntı meydana gelebilir.

2. Bakımsız kuru akülerin hücrelerinde atmosferden ayrı kalmayı sağlayan birer adet tapa bulunur. Bu tapalar sayesinde akü içindeki basınç 0.08 barı geçerse gazın dışarı çıkması sağlanır. Tapalar açılarak gaz tahliye edilir. Bu da oldukça önemli bir güvenlik unsurudur.

3. Bakımsız aküler kurşun-asitli akülere ait bir şarj cihazı kullanılarak şarj edilebilir.

4. Bakımsız aküler diğer akü türlerine kıyaslandığında bulunulan ortamın sıcaklığından daha az etkilenerek şarj edilmeden muhafaza edilebilir. 20 derece olarak kabul edilen normal oda sıcaklığında 16 aylık süre boyunca bekletilen bir bakımsız kuru akü tekrar kullanılmak istendiğinde sorunsuz çalışabilir. Ancak 16 aydan fazla süren bir bekleyiş olursa akünün performansı yarı yarıya azalır. Akünün bulunduğu ortamın sıcaklığı 30 derece ise hiç çalıştırılmadan bakımsız akü en çok 10 ay dayanıklılık gösterebilir. Sıcaklık 40 dereceye yükseldiğinde ise akünün dayanma süresi 5 aya iner.

5. Boşalmış veya yüksek ölçüde deşarj olmuş olan bakımsız akülerin 1 haftadan uzun süre oda sıcaklığına maruz kalacak şekilde bırakılmaması gerekir. Aksi halde akü bozularak işlevsiz hale gelebilir.

6. Bakımsız kuru akülerin sahip olduğu en uygun şarj gerilimleri bulunulan ortamın sıcaklığına değişiklik göstermektedir. En uygun şarj gerilimi 18 derece olarak kabul edilen oda sıcaklığında her bir hücre için 2.3 volt olarak belirlenmiştir. 12 voltluk güce sahip olan bir bakımsız akü için en uygun olan şarj geriliminin 13.8 volt olması gerekir. Söz konusu şarj gerilimi 30 derecelik sıcaklıkta 13.5 volt olmalıdır. 40 derecelik sıcaklıkta ise 13.3 volt seviyesin de düşürülmesi gerekir. Sıcaklık arttıkça voltajın düşürülmesi bakımsız kuru akünün sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlar.