Akünün Ömrü Ne Kadardır? Akü Ömrü Nasıl Uzatılır?
Akü elektrik enerjisini kimyasal enerji halinde depolayan bir cihazdır. Batarya veya akım toplar olarak da anılmaktadır. Otomobilin çalışmasını sağlayan en önemli enerji kaynağını akü oluşturur. Bu nedenle aracın özellikleriyle uyumlu akü seçimi oldukça önemlidir. Akünün düzenli aralıklarla bakımının yapılması akünün ömrünü uzatır, akünün bozularak aracın yolda kalması engellenir ve aküden maksim seviyede verim alınmasına yardımcı olur.
Akü Ömrünün Bağlı Olduğu Unsurlar Nelerdir?
Akünün ömrünün uzun veya kısa olması çeşitli etmenlere göre değişir. Akünün ömrünü etkileyen unsurlar şu şekilde sıralanabilir:
- Aküye düzenli olarak bakım yapılması
- Otomobilin hangi iklimde kullanıldığı
- Otomobilin kaç kilometre yaptığı
- Otomobilin hangi sıklıkta kullanıldığı
- Arabaya sonradan eklenen aydınlatma gibi aksamlar
Kısa süreli mesafeler için kullanılan araçlarda beklenenin aksine akü ömrü daha kısa olabilir. Bunun nedeni ise ilk hareket esnasında marş motoruna yüksek miktarda akım çekilmesidir. Araç kısa süreli kullanıldığı için çekilen yüksek miktarlı akımın yerine konması için akünün kendisini şarj etmesine olanak tanımamış olur.
Düşük sıcaklıklarda araba çalıştırılmadan bekletildiğinde akünün ömrü olumsuz yönde etkilenir. Bazı durumlarda akünün donduğu da görülmektedir. Bunun engellenmesi için akü sökülerek daha yüksek sıcaklığın olduğu bir yerde muhafaza edilmelidir. Düşük sıcaklık nedeniyle donan bir akü kesinlikle şarj edilmemelidir. Öncelikle akü oda sıcaklığına alınarak normale dönmesi beklenmelidir. Donan aküde çatlama veya akü içerisindeki aksamlarda kopmalar görülebilir. Bu durumda akü direk şarj edilmeye çalışılırsa patlama tehlikesi belirir. Akü mutlaka kontrol edilerek normale döndükten sonra şarj edilmelidir.
Arabanın uzun süreler boyunca çalıştırılmaması durumunda akünün ömrü olumsuz yönde etkilenir. Bunun engellenmesi için akünün negatif kutup başı sökülmelidir. Akünün sıvı elektrolit seviyesi sık sık kontrol edilmelidir. Aküden sıvı eksilmesi görülürse de gerektiği kadar saf su takviyesinin yapılması gerekir. Söz konusu sıvı ekleme işlemi bakım gerektiren akü türleri için geçerlidir. Bakımsız aküler için herhangi bir su takviyesine ihtiyaç duyulmaz.
Akünün ömrünü etkileyen bir diğer husus da akünün bulunduğu sıcaklık değerleri ve şarj-deşarj durumudur. 20 derecelik bir sıcaklık altında akü günlük kapasitesinin %0.2’si kadarlık bir oranda deşarj olur. Deşarjın engellenmesi için akü içerisindeki asit yoğunluğu mutlaka kontrol edilmelidir. Asit yoğunluğunun 1.2 kilogramın altına düştüğü hallerde akü şarj edilmelidir. Akünün şarj seviyesi mutlaka kontrol edilmelidir. Yeterince şarj edilmeyen ve uzun süre boyunca deşarj durumunda kalan akülerde sülfatlaşma ortaya çıkar. Bu da akünün ömrünü kısaltan önemli bir unsurdur. Aküye verilen şarj sırasındaki akım akü kapasitesinin 1/10’u kadar olmalıdır.
Akünün ömrünü etkileyen bir diğer husus da araca sonradan eklenen elektrikli aksamlardır. Araç içi aydınlatma, cep telefonu kiti, navigasyon, uydu takip sistemi, radyo gibi aksesuarlar araçtaki akünün daha fazla tüketilmesine neden olur. Söz konusu aksesuarlar araca eklenirken mutlaka yetkili servisten yardım alınmalıdır. Aracın elektrik sisteminin yeterli olup olmadığı tespit edilmeli ve tüm bu eklentileri karşılayacak düzeyde bir akü seçimi yapılmalıdır. Araca yapılan eklentiler araç çalışmadığında da aküden elektrik enerjisi çeker. Bu durum da akünün deşarj olmasına yol açar.
Akünün Zayıfladığı Nasıl Anlaşılır?
Akünün tam olarak şarj olup olmadığı bakım servisinde mutlaka kontrol ettirilmelidir. Yeni teknoloji ile birlikte üretilen araçlarda akünün şarj durumunu gösteren bir gösterge yer alır. Bu göstergedeki uyarı sistemi sayesinde akünün şarjı bitmeden gereken önlemler kolaylıkla alınabilir. Yeşil renkteki akü göstergesi aküde herhangi bir sıkıntı olmaksızın akünün işlev gösterdiği anlamını taşır. Göstergenin siyah renkli olması halinde ise akünün mutlaka şarj edilmesi gerektiği anlaşılır. Beyaz renkli gösterge ise akünün ömrünün dolduğu ve değiştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Akünün Ömrü Nasıl Uzatılır?
Akünün ömrünü uzatabilmek için akü bakımı oldukça önemli bir yere sahiptir. Akünün ömrünü uzatmak adına yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
- Akünün üzerinde havalandırma delikleri bulunur. Bu deliklerin tıkanıp kapalı olmamasına dikkat edilmesi gerekir.
- Akünün bozulmaması veya patlamaması için akü üzerine yağ ve yakıt bulaşmamasına dikkat edilmesi gerekir.
- Akü uzun süre kullanılmayacaksa aküdeki sıvı yoğunluğu ve akımı kontrol edilmelidir. Akünün kutup başları da sökülmelidir.
- Kışın akünün donmasının engellenmesi için akü tam olarak şarj edilmelidir. Ani hava değişimleri akünün patlamasına yol açabileceğinden akü oda sıcaklığında muhafaza edilmelidir.
- Akü içerisinde yer alan sıvı düzeyi hiçbir zaman plaka seviyesinden aşağıda olmamalıdır. Bu nedenle belirli aralıklarla aküdeki su seviyesi mutlaka kontrol edilmelidir. Yaz aylarında yüksek sıcaklıklar nedeniyle aküden daha fazla su kaybı görülür. Bu yüzden sıvı kaybı saf su eklenerek telafi edilmelidir.
- Akünün kutup başları paslanmadan korunmalıdır. Bu nedenle kutup başları vazelin veya gres yağı ile kaplanmalıdır.
- Kısa devre yapmaması için akünün üzerine yağ veya yakıt dökülmesi engellenmeli, akü üzerine metal temas etmemelidir. Akünün üzeri kapatılmalıdır.
- Akü bağlantısı oluşturulurken önce pozitif daha sonra da negatif uçlar takılmalıdır.
- Akünün uzun ömürlü olması ve verim kaybetmeden işlev göstermesi için bakımının yapılması oldukça önemlidir. 3 aylık aralıklarla mutlaka yetkili servis gözetiminde aküye bakım yapılması gerekir. Bakımı yapılmayan akü aniden bozularak arabanın yolda kalmasına neden olabilir veya aracın düşük performans ile çalışmasına yol açabilir.
- Aküler mutlaka sabitlenerek kullanılmalıdır. Akünün sarsılması performans kaybına, bazı durumlarda akü kasanın çatlayıp sıvı sızıntısı oluşmasına yol açar. Bu gibi ciddi sonuçlar doğuracak durumların engellenmesi için akü sabitleme aparatlarının kullanılması gerekir. Bu aparatlar sayesinde akü bulunduğu konuma kolaylıkla sabitlenebilir.